Geneza powstania Kręgów Naprawczych
W latach 90. XX wieku Dominic Barter, obserwując, co dzieje się w fawelach w Rio de Janeiro w Brazylii, rozpoczął działania w kierunku zmiany podejścia do konfliktów.
Dominic znał już wcześniej Porozumienie bez Przemocy (Nonviolent Communication, NVC), uczył się go od Marshalla Rosenberga. Zasmucony tym, co działo się na ulicach, sam zaczął działać.
Kiedy piszemy „fawele w Rio de Janerio”, nie każdy pewnie potrafi sobie wyobrazić, o co tak naprawdę nam chodzi.
Szacuje się, że w fawelach żyje ok. 6% ludności Brazylii (dane z 2010 roku), fawele powstają zwykle na obrzeżach dużych miast, są tam „domy” budowane z odpadów, często znajdowanych na wysypiskach śmieci: tektury, dykty, blachy… Te domki powstają jeden na drugim, połączone plątaniną kabli. Często brak tam prądu i wody.
Są to miejsca niebezpieczne, pełne konfliktów, często rozwiązywanych za pomocą broni. Miejsca, z których ludzie mają małe szanse się wydostać i zmienić swoje życie, gdzie ciągle rządzą gangi narkotykowe, gdzie chodzenie z bronią jest na porządku dziennym, a dzieci często są wykorzystywane do pomniejszych prac na rzecz gangów (obserwacje, przenoszenie rzeczy, informacji itp.).
Niestety w takich miejscach konflikty często rozwiązuje się siłowo.
Dominic Barter postanowił coś w tej sprawie zrobić i rozpoczął rozmowy z dziećmi i młodzieżą z faweli o tym, jakie są realia ich życia, czego się obawiają, co jest wyzwaniem.
Wspólnie z nimi wypracował system pozwalający na zajęcie się konfliktami inaczej niż tylko przez brutalne kary, morderstwa i groźby, uwzględniający całą społeczność, w której dany konflikt się pojawił. System, który służy nie tylko temu, by strony konfliktu przeżyły, ale też temu, by krok po kroku odbudowywać więzi w danej społeczności. Działania tego systemu określono jako Kręgi Naprawcze.
Kręgi Naprawcze bazują na sprawiedliwości naprawczej i założeniach Porozumienia bez Przemocy. Głównymi celami Kręgów Naprawczych są odbudowanie relacji i zadośćuczynienie doznanej krzywdzie.
Polegają na ustrukturyzowanej rozmowie na temat konfliktu w grupie. Do ich głównych założeń należą: równość wszystkich uczestniczących osób i dobrowolność. Podczas tego procesu ludzie skupiają się na wzajemnym zrozumieniu i później na znalezieniu rozwiązań, zamiast na szukaniu winnych czy karaniu.
Kręgi dają uczestnikom możliwość doświadczenia, że konflikty można rozwiązać w nieprzemocowy sposób.
Udało się też zrealizować kilka projektów, które pokazały, jakie korzyści przynosi wprowadzenie systemu Kręgów Naprawczych do społeczności:
Edukacja: W przeprowadzonym badaniu nad 400 Kręgami Naprawczymi w dwóch miejskich okręgach szkolnych w São Paulo, jednego o bardzo niskich dochodach mieszkańców i jednego o stosunkowo wysokich, stwierdzono, że działanie 93% Kręgów zakończyło się konkretnymi ustaleniami. 95% tych ustaleń zostało zrealizowanych w terminie.
Na przykład, jeśli jednym z ustaleń było odmalowanie klasy przez uczniów X i Y do końca miesiąca, to te ustalenia zostały dotrzymane.
W miejskim okręgu szkolnym Campinas w 2009 roku przeprowadzono projekt pilotażowy. W badanej szkole w 2008 roku, czyli roku poprzedzającym wprowadzenie systemu Kręgów Naprawczych, było 71 wizyt policji, które zakończyły się aresztowaniem uczniów, a następnie rozprawą sądową. W 2009 roku, po przyjęciu Kręgów Naprawczych w szkole, doszło tylko do 1 takiego aresztowania ‒ jest to spadek o 98%.
Sądownictwo: W Rio Grande do Sul sprawy sądowe dla młodych osób przeprowadzone zgodnie z procesem Kręgów Naprawczych powodują, że wskaźniki recydywy są nawet o 61% niższe niż w sprawach przeprowadzonych w sposób tradycyjny. W zakładach karnych dla młodocianych Kręgi Naprawcze są wykorzystywane również przy ponownym skazaniu. W procesie uczestniczy nastolatek, jego rodzina, pracownicy różnych podmiotów świadczących usługi społeczne, które są odpowiedzialne za zapewnienie nastolatkowi miejsca w szkole, a także inni pracownicy wsparcia i pracownicy więzienni przechowujący dane potrzebne pracownikom usług społecznych do wykonywania ich zadań. Doprowadziło to do 28% wzrostu liczby nastolatków, którzy otrzymali miejsca w szkole w wymaganym terminie. (W wielu badaniach wykazano, że wcześniej znalezienie miejsca w szkole jest kluczowym czynnikiem pozwalającym uniknąć powrotu do więzienia).
W kolejnych latach Dominic zaczął podróżować po świecie, dzieląc się ideą Kręgów Naprawczych i zachęcając do ich prowadzenia. W Polsce był 2 razy w 2010 i w 2020 roku. Obecnie pracujemy nad zorganizowaniem kolejnej jego wizyty w Polsce.
Autorki: Magda Wegner i Ola Gołaszewska
Więcej dowiesz się na warsztatach:
Rozwiązywanie konfliktów w grupie
Kręgi NaprawczeStacjonarnie, Warszawa
29 października
Wtorek 11.00-16.00Studium rozwiązywania konfliktów w oparciu o Kręgi Naprawcze
Stacjonarnie, Warszawa
14 marca, 2025 - 14 czerwca, 2025
Piątek 15.00-19.00, Sobota 9.00-18.30